در عرصه فرهنگى نبرد با تشيع و روحانيان شيعه در دستور كار آن ها قرار گرفت كه در اين صحنه نيز همان دو روش را به كار گرفتند: فردى نظير ميرزا آقاخان كرمانى يا آخوندزاده صراحتا به روحانيان و به تشيع حمله مى كرد. آنان مى كوشيدند ايران دوره باستان را در آثار و نوشته هاى خود احيا كنند. در طيف ديگر شخصى نظير ملكم، همان روش منافقانه را دنبال مى كند و مى كوشد به روحانيان درجه دو و سه شيعه نزديك شود كه در بخشى نيز موفق بود. ملكم خان توانست تعدادى را همراه خود كند كه اتفاقا اين بخش در مشروطه فعاليت چشم گيرى داشتند.

تكاپوهاى صهيونى ـ صليبى، ابعاد گوناگونى دارد. اوج اين تلاش ها به تأسيس دولت صهيونيستى اسرائيل و حمايت هاى صليبى از آن منجر شد، همان گونه كه فعاليت هاى ماسونى آنان در سطح جهانى نيز گونه اى از تكاپوهاى ويژه اى است كه نوشتار حاضر به بررسى گوشه اى از اين جريان مى پردازد.